Nomofobia – czym jest i jak rozpoznać uzależnienie?

Uważa się, że przeciętny użytkownik sięga po telefon 76 razy w ciągu doby. Technologia zawładnęła naszym życiem. Dzięki niej wiele spraw jest łatwiejszych i wygodniejszych. Bez wychodzenia z domu możemy robić zakupy, płacić rachunki, realizować przelewy bankowe, ale to wszystko ma swoje szkodliwe oddziaływanie i są nim uzależnienia od sieci. Sprawdź, czym jest nomofobia i jak się objawia. 

Czym jest nomofobia?

Nomofobia w języku angielskim znana jest jako no mobile phone phobia. To zaburzenie behawioralne, przez niektórych określane kolejną chorobą cywilizacyjna XXI wieku, które wiąże się z lękiem przed brakiem dostępu do telefonu komórkowego. Jego przyczyną jest nadmierne korzystanie z mediów cyfrowych i potrzeba stałego bycia w zasięgu sieci komórkowej. To zjawisko blisko związane z innymi problemami na tym podłożu behawioralnym, takimi jak fonoholizm (uzależnienie od telefonu) czy FOMO (lęk przed pominięciem czegoś ważnego).

Warto jednak podkreślić, że nomofobia nie jest terminem medycznym. Pojęcie pojawiło się po raz pierwszy w 2008 roku jako propozycja zdefiniowania specyficznych fobii. Określenia użyto w trakcie badania przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii. Eksperyment wykazał wówczas, że ponad 50% użytkowników smartfonów boi się utraty telefonu lub dostępu do internetu. 

Objawy nomofobii

Osoby cierpiące na nomofobię odczuwają nie tylko dyskomfort psychiczny, lecz także zaburzenia lękowe i paniczny strach przed utratą smartfona i dostępu do sieci. Uzależnienie od telefonu jest na tyle silne, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Częste objawy towarzyszące nomofobii oraz innym uzależnieniom to m.in.:

• zawroty i bóle głowy,
   
• nudności,
   
• nerwowość,
   
• skoki nastrojów,
   
• drżenie rąk,
   
• dreszcze,
   
• ataki paniki,
   
• przyspieszone bicie serca,
   
• ból w klatce piersiowej.
   

Osoby z tymi zaburzeniami mają świadomość, że ich lęki są nieuzasadnione, jednak nie potrafią nad nimi zapanować. Panika nie jest związana wyłącznie z utratą urządzenia jako wartości materialnej i zapisanych tam plików. Strach wywołuje niski poziom naładowania baterii, wizja braku kontaktu ze światem i możliwości śledzenia aktualnych wydarzeń.

Uzależnieniem nie jest przedmiot sam w sobie, tylko zainstalowane w nim aplikacje. Programy, które sprawiają, że kiedy z nich nie korzystamy, mamy wrażenie, że tracimy coś niepowtarzalnego. To właśnie myśl o tym, że pojawiła się nowa wiadomość od znajomego, film czy post wymaga od nas nieustannego bycia w zasięgu sieci. 

Zobacz też: Jak usunąć konto na Instagramie – porady i wskazówki

Jakie zachowania mogą oznaczać nomofobię?

Niepokojącymi symptomami, które mogą być sygnałem uzależnienia, są natarczywe myśli i ciągłe przywiązanie do urządzeń mobilnych. Osoby dotknięte nomofobią:

• nieustannie sprawdzają poziom baterii,
   
• mają nieuzasadnioną potrzebę bycia w kontakcie,
   
• tracą dużo czasu na poznawanie treści, które nic nie wnoszą do ich życia,
   
• nie odkładają telefonu dalej niż w zasięgu wzroku,
   
• zabierają sprzęt nawet tam, gdzie nie jest on potrzebny (np. do toalety),
   
• agresywnie reagują na propozycje odłożenia urządzenia,
   
• odczuwają strach przed brakiem telefonu lub brakiem zasięgu,
   
• korzystają ze smartfona w trakcie spotkań z przyjaciółmi, na randkach i w miejscach takich jak kino, teatr czy restauracja.
   

Nomofobia może doprowadzić do problemów zdrowotnych i zawodowych. Uzależnione osoby mogą mieć trudności z podejmowaniem decyzji, skupieniem i nadawaniem priorytetów swoim obowiązkom. Fobia związana z brakiem telefonu i paniczny lęk przed byciem offline odbija się na kontaktach z przyjaciółmi, rodziną i relacjach z innymi ludźmi. Narzucona presja bycia na czasie w mediach cyfrowych zaczyna dominować nad codziennością i staje się najważniejszym celem.

Leczenie nomofobii

Aby skutecznie radzić sobie z fobią związaną z lękiem przed utratą telefonu komórkowego, osoby uzależnione od smartfona powinny zacząć od stopniowego ograniczania czasu spędzanego na urządzeniu. Przydatne mogą być techniki cyfrowego detoksu, takie jak wyznaczanie godzin bez telefonu, korzystanie z trybu „Nie przeszkadzać”, czasowa rezygnacja z dostępu do mediów społecznościowych czy pozostawianie urządzenia w innym pomieszczeniu. 

Oprócz tego konieczne może okazać się skorzystanie z pomocy psychologa lub psychoterapeuty, który może rozpoznać uzależnienie. Terapia poznawczo-behawioralna pomaga w zmianie nawyków i radzeniu sobie z lękiem. Warto również zastanowić się nad wprowadzeniem zdrowych alternatyw, takich jak aktywność fizyczna, czytanie książek czy spotkania towarzyskie, które pozwolą oderwać się od ekranu, zmniejszyć objawy uzależnienie od telefonu komórkowego i pozytywnie wpłynąć na codzienne funkcjonowanie. 

Jak uniknąć nomofobii?

Nie każdy użytkownik smartfona musi paść ofiarą nomofobii. Można tego uniknąć, korzystając z telefonów komórkowych w sposób mądry i świadomy. Przede wszystkim zaleca się celowe używanie sprzętów. Niech sięganie po smartfon nie będzie pustym sprawdzeniem urządzenia co kilka minut. Czas spędzony przy telefonie powinien być określony. Brak kontroli sprawi, że łatwiej zatracić się w łatwo dostępnych treściach. 

Dla zachowania dobrego zdrowia psychicznego warto spędzać czas offline i zostawiać telefon w domu podczas rodzinnego spotkania czy wyjścia na spacer. Wieczorami najlepiej zrezygnować ze sprawdzania powiadomień, a nawet wyłączyć dostęp do Internetu. Trzeba też unikać chowania smartfona pod poduszkę i sięgania po niego od razu po przebudzeniu. 

Uzależnienie od telefonu to coraz częstsza przypadłość. Dotyczy nie tylko grupy 20- i 30-latków, lecz także coraz częściej młodszych dzieci. Wielofunkcyjność i niezawodność technologii sprawia, że staje się ona jednocześnie wspaniałym narzędziem do pracy i rozrywki, jak i zagrożeniem dla zdrowia.