Nomofobia – co to jest i jakie ma objawy?

Nie potrafisz żyć bez swojego smartfona? Sięgasz po telefon nawet wtedy, gdy nikt nie dzwoni? Stresujesz się na myśl o rozładowaniu baterii lub zgubieniu urządzenia? To może być nomofobia, czyli jedna z dynamicznie rozwijających się chorób cywilizacyjnych współczesności.

Technologia zawładnęła naszym życiem. Dzięki niej wiele spraw jest łatwiejszych i wygodniejszych. Bez wychodzenia z domu możemy robić zakupy, płacić rachunki, realizować przelewy bankowe, ale to wszystko ma swoje szkodliwe oddziaływanie i są nim uzależnienia od sieci.

Nomofobia – co to jest i jak ją definiować?

Nomofobia w języku angielskim znana jest jako no mobile phone phobia. To choroba cywilizacyjna XXI wieku, która wiąże się z brakiem dostępu do telefonu komórkowego. Jej przyczyną jest nadmierne korzystanie z mediów cyfrowych i potrzeba stałego bycia w zasięgu sieci komórkowej.

Nomofobia nie jest terminem medycznym. Pojęcie po raz pierwszy pojawiło się w 2008 roku jako propozycja zdefiniowania specyficznych fobii. Określenia użyto w trakcie badania prowadzonego w Wielkiej Brytanii. Przeprowadzany wówczas eksperyment wykazał, że ponad 50% użytkowników smartfonów boi się utraty telefonu lub dostępu do sieci.

Objawy nomofobii

Osoby cierpiące na nomofobię odczuwają nie tylko dyskomfort psychiczny, lecz także zaburzenia lękowe i paniczny strach przed utratą smartfona i dostępu do sieci. Uzależnienie od telefonu jest na tyle silne, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Częste objawy towarzyszące nomofobii oraz innym uzależnieniom to m.in.:

zawroty i bóle głowy,
nudności,
nerwowość,
skoki nastrojów,
drżenie rąk,
dreszcze,
szybsze bicie serca,
ból w klatce piersiowej.

Osoby z tymi zaburzeniami mają świadomość, że ich lęki są nieuzasadnione, jednak nie potrafią nad nimi zapanować. Panika nie jest związana wyłącznie z utratą urządzenia jako wartości materialnej i zapisanych tam plików. Strach wywołuje wizja braku kontaktu ze światem i możliwości śledzenia aktualnych wydarzeń.

Uzależnieniem nie jest przedmiot sam w sobie, tylko zainstalowane w nim aplikacje. Programy, które sprawiają, że kiedy z nich nie korzystamy, mamy wrażenie, że tracimy coś niepowtarzalnego. To właśnie myśl o tym, że pojawiła się nowa wiadomość, film czy post wymaga od nas nieustannego bycia w zasięgu sieci.

Jakie zachowania mogą oznaczać nomofobię?

Niepokojącymi symptomami, które mogą być sygnałem uzależnienia, są natarczywe myśli i ciągłe przywiązanie do telefonu. Osoby dotknięte nomofobią:

nieustannie sprawdzają poziom baterii,
mają nieuzasadnioną potrzebę bycia w kontakcie,
tracą dużo czasu na poznawanie treści, które nic nie wnoszą do ich życia,
nie odkładają telefonu dalej niż w zasięgu wzroku,
zabierają sprzęt nawet tam, gdzie nie jest on potrzebny (np. do toalety),
agresywnie reagują na propozycje odłożenia urządzenia,
korzystają ze smartfona w trakcie spotkań z przyjaciółmi, na randkach i w miejscach takich jak kino, teatr czy restauracja.

Nomofobia może doprowadzić do problemów zdrowotnych i zawodowych. Uzależnione osoby mogą mieć trudności z podejmowaniem decyzji, skupieniem i nadawaniem priorytetów swoim obowiązkom. Paniczny lęk przed byciem offline odbija się na kontaktach z przyjaciółmi i relacjach z rodziną. Narzucona presja bycia na czasie w mediach cyfrowych zaczyna dominować nad codziennością i staje się najważniejszym celem.

Leczenie nomofobii

Osoby uzależnione od telefonu, które ulegają frustracji i atakom paniki na myśl o utracie zasięgu lub uszkodzeniu urządzenia, powinny przede wszystkim odbyć rozmowę z psychologiem. Pomocne mogą okazać się także spotkania grup wsparcia.

Jak uniknąć nomofobii?

Nie każdy użytkownik smartfona musi paść ofiarą nomofobii. Można tego uniknąć, korzystając z telefonów komórkowych w sposób mądry i świadomy. Przede wszystkim zaleca się celowe używanie sprzętów. Niech sięganie po smartfon nie będzie pustym sprawdzeniem urządzenia co kilka minut. Czas spędzony przy telefonie powinien być określony. Brak kontroli sprawi, że łatwiej zatracić się w łatwo dostępnych treściach.

Warto zostawiać telefon podczas rodzinnego wyjścia na spacer i treningów. Wieczorami najlepiej wyłączyć dźwięki powiadomień oraz dostęp do Internetu. Trzeba też unikać chowania smartfona pod poduszkę i sięgania po niego od razu po przebudzeniu.

Uzależnienie od telefonu to coraz częstsza przypadłość. Dotyczy nie tylko grupy 20- i 30-latków, lecz także coraz częściej młodszych użytkowników smartfonów (nawet 10-latków). Wielofunkcyjność i niezawodność technologii sprawia, że staje się ona poważnym zagrożeniem ludzkiego zdrowia i życia.